Ο Άγιος Νικήτας, η μνήμη του οποίου τιμάται σήμερα 21 Ιουνίου, γεννήθηκε στην κωμόπολη Μανδράκι της Νισύρου το 1716, από πλούσιους γονείς.

Ο Άγιος Νικήτας είχε πατέρα, ο οποίος ήταν δημογέροντας του νησιού, έπεσε όμως στη δυσμένεια των Τούρκων και για να αποφύγει τις τιμωρίες, εξισλαμίσθηκε με όλη του την οικογένεια και μετακόμισε στη Ρόδο.

Εκεί ο μικρότερος γιος, ο Μεχμέτ, πληροφορήθηκε ότι κάποτε ήταν χριστιανός και τον έλεγαν Νικήτα. Αμέσως μετά, σε ηλικία 14 ετών ο Νικήτας πήγε στη Νέα Μονή της Χίου όπου στον ηγούμενο εξομολογήθηκε την περίπτωσή του.

Ο ηγούμενος τον παρέπεμψε στον εφησυχάζοντα πρώην Θηβών Μακάριο, ο οποίος τον μύρωσε και του έδωσε χρήσιμες συμβουλές.

Ο Άγιος Νικήτας παρέμεινε στη Μονή κατηχούμενος και εκεί τον κατέλαβε ο πόθος του μαρτυρίου και με τις συμβουλές του περίφημου ασκητή Ανθίμου Αγιοπατερίτη και την ευχή και την ευλογία των άλλων πατέρων, αναχώρησε για τη Χίο. Όταν έφθασε του ζητήθηκε από τους Τούρκους ο κεφαλικός φόρος τον οποίο ο Νικήτας δεν μπορούσε να καταβάλλει.

Τον παρέλαβε ο υπάλληλος Τούρκος, Κριμλής ονομαζόμενος για να τον οδηγήσει στη φυλακή στη θέση Βουνάκι. Τη στιγμή εκείνη, πέρασε από εκεί κάποιος Ιερέας, Δανιήλ ονομαζόμενος, χαιρέτησε τον Νικήτα με το όνομα Μεχμέτ.

Ο Κριμλής όταν το άκουσε, έμαθε περί τίνος πρόκειται και τον οδήγησε στον Αγά. Εκεί ο Νικήτας ομολόγησε με πολύ θάρρος την πίστη του στον Χριστό. Οι Τούρκοι, με υποσχέσεις και κολακείες προσπάθησαν να συγκρατήσουν τον μάρτυρα στη θρησκεία τους.

Επειδή όμως δεν μπόρεσαν να το καταφέρουν, τον υπέβαλαν σε φρικτά βασανιστήρια, που διήρκησαν δέκα ημερόνυκτα. Κατόπιν τον έσυραν σε κάποια άκρη της πόλης, «Κάτω Γιαλό» ονομαζόμενη, όπου οι δήμιοι τον έστησαν κάτω από το Ιβηρίτικο Μετόχι και άρχισαν πάλι με κολακείες και υποσχέσεις, μήπως μπορέσουν και τον μεταπείσουν. Αλλά ο Άγιος απάντησε: «Χριστιανός είμαι, Νικήτας ονομάζομαι και Νικήτας θα πεθάνω».

Τότε τον αποκεφάλισε ο ίδιος ο Κριμλής στις 21 Ιουνίου 1732, σε ηλικία 17 χρονών στη Χίο. Οι Τούρκοι, για να μη πάρουν οι χριστιανοί κάτι από το Ιερό του λείψανο, αφού το άλειψαν με ακαθαρσίες το πέταξαν στη θάλασσα. Σήμερα στη γενέτειρα του Αγίου, το Μανδράκι της Νισύρου, υψώνεται βυζαντινός ναός, που τιμάται στη μνήμη του Αγίου Νικήτα.

Η Κάρα του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Ιβήρων Αγίου Όρους. Μέρος των Ιερών Λειψάνων του Αγίου βρίσκονται στον ομώνυμο Ναό Νισύρου.

Απολυτίκιον
Ήχος δ΄. Ασκητικώς προγυμνασθείς.
Ακαταγώνιστος οφθείς Αθλοφόρε, των εκ της Άγαρ μηχανάς ετροπώσω, και εναθλήσας ένδοξε στερρότατα, ξίφος κατεπάλαισας, δυσμενών αοράτων, όθεν το διάδημα, ανεπλέξω της νίκης, υπέρ ημών ικέτευε Χριστόν, νέε Νικήτα των πίστει τιμώντων σε.

Κοντάκιον
Ήχος δ΄. Ο Υψωθείς εν τω Σταυρώ.
Νεοφανής ώσπερ αστήρ αθλοφόρε, εξανατείλας τη σεπτή Εκκλησία, των ευσεβών κατηύγασας τα πρόσωπα, πόθω ευφημούντων σε, και τελούντων Νικήτα, σης στερράς αθλήσεως, την υπέρλαμπρον μνήμην, και εκβοώντων· δόξα σοι Χριστέ, τω τον οπλίτην τον σον στεφανώσαντι.

Κάθισμα
Ήχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Μαρτύρων εν αίματι, καλλωπιζόμενος, Κυρίω παρίστασαι τω του παντός βασιλεί, Νικήτα πανεύφημε, όθεν εν ευφροσύνη την αγίαν σου μνήμην, σήμερον εκτελούμεν, οφλημάτων την λύσιν, αιτούμενοι, ευρείν διά σου, και μέγα έλεος.

Ο Οίκος
Του αθλοφόρου την υπέρλαμπρον μνήμην, δεύτε πάντες των ύμνων τοις στεφάνοις λαμπρώς καταστέψωμεν, και γαρ ούτος ο της επουρανίου νίκης φερώνυμον κλήσιν πλουτών, τον παλαιόν πτερνιστήν εν απαλώ κομιδή τω σώματι εκνικήσας, ομβρίζει αντί αιμάτων ιερών, ιαμάτων τα ρεύματα, συν τούτοις δε πάσι χαίρει Χριστώ, και δίδωσιν ειρήνην ανέκλειπτον, τοις εκ πόθου βοώσι· δόξα σοι Χριστέ, τω τον οπλίτην τον σον στεφανώσαντι.

Μεγαλυνάριον
Μάρτυς αθλοφόρε ταίς προς Θεόν, ιεραίς ευχαίς σου, διατήρει τους ευλαβώς, τη ση θεία σκέπη, προσφεύγοντας εκ πάντων, παθών τε και κινδύνων, ψυχής και σώματος.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Νίκης διαδήματι κατ’ εχθρών, εστέφθης Νικήτα, φερωνύμως παρά Χριστού, και νυν συν Μαρτύρων τοις δήμοις Αθλοφόρε, γηθόμενος αφράστως, Αυτώ παρίσταται.