Ένα ευρέως συνταγογραφούμενο φάρμακο για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να καταστείλει την εξέλιξη του διαβήτη τύπου 1, σύμφωνα με κλινική δοκιμή ερευνητών του Ινστιτούτου Ιατρικών Ερευνών St Vincent’s στη Μελβούρνη
Η μπαρισιτινίμπη (baricitinib), ένα ανοσοκατασταλτικό φάρμακο έναντι της ρευματοειδούς αρθρίτιδας κυρίως αλλά και άλλων φλεγμονωδών καταστάσεων (π.χ. γυροειδής αλωπεκία, ατοπική δερματίτιδα, νεανική αρθρίτιδα) επέδειξε ασφαλείς και αποτελεσματικές ιδιότητες υπέρ της παραγωγής ινσουλίνης από τον οργανισμό και ενάντια στην εξέλιξη του διαβήτη τύπου 1.
Το σημαντικό εύρημα που δημοσιεύεται στο New England Journal of Medicine (NEJM) αφορά την κλινική μελέτη BANDIT – Baricitinib in New Onset Type 1 Diabetes (“Η μπαρισιτινίμπη στον νεοεμφανιζόμενο διαβήτη τύπου 1”), την πρώτη παγκόσμια δοκιμή του είδους της και ένα ερευνητικό projcet με χρηματοδότηση από το Ινστιτούτο Έρευνας για τον Νεανικό Διαβήτη (JDRF), τον κορυφαίο οργανισμό έρευνας για τον διαβήτη τύπου 1, και συμμετοχή του Βασιλικού Νοσοκομείου της Μελβούρνης, του Νοσοκομείο St Vincent’s της Μελβούρνης, το Βασιλικό Νοσοκομείο Παίδων και το Νοσοκομείο Γυναικών και Παιδιών στην Αδελαΐδα.
Ο ερευνητής Thomas Kay, συνεπικεφαλής της μελέτης BANDIT με την Δρ Helen Thomas, δήλωσε: «Η δοκιμή BANDIT έδειξε ότι η μπαρισιτινίμπη μπορεί να διατηρήσει τη λειτουργία των β-κυττάρων και την παραγωγή ινσουλίνης σε άτομα που διαγνώστηκαν πρόσφατα με διαβήτη τύπου 1. Αυτό υποδηλώνει ότι αν χορηγηθεί αρκετά νωρίς, μπορεί να επιτρέψει στα άτομα με διαβήτη τύπου 1 να εξαρτώνται σημαντικά λιγότερο από τη θεραπεία με ινσουλίνη».
Ο μηχανισμός δράσης
Βασική λειτουργία του φαρμάκου είναι η αναστολή των κινασών Janus (JAK), ενζύμων που εμπλέκονται στη φλεγμονή και την ανοσολογική απόκριση και, ειδικά στην περίπτωση του διαβήτη, «επιτίθενται» στα β-κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη. Οι ερευνητές εξηγούν ότι η επίθεση του ανοσοποιητικού στα β-κύτταρα γίνεται σταδιακά, συνεπώς στα άτομα που διαγνώστηκαν εγκαίρως υπάρχει ακόμα επάρκεια σε β-κύτταρα ικανά για παραγωγή της ορμόνης.
Εδώ έρχεται η μπαρισιτινίμπη, η οποία μπόρεσε να προστατεύσει τα επιζώντα β-κύτταρα, επιτρέποντας στον οργανισμό να συνεχίσει την παραγωγή ινσουλίνης, μειώνοντας την ανάγκη για χρήση πενών. Ειδικότερα, η μπαρισιτινίμπη οδήγησε σε σταθερά επίπεδα πεπτιδίου C, το οποίο χρησιμοποιείται για τον έλεγχο υπογλυκαιμίας και στην εκτίμηση του αποθεματικού ινσουλίνης.
Η μελέτη διήρκησε 48 εβδομάδες, κατά τις οποίες οι 91 συμμετέχοντες 10-30 ετών με διάγνωση διαβήτη 100 ημέρες πριν την έναρξη της δοκιμής, λάμβαναν ένα χάπι με τη δραστική ουσία καθημερινά. Η αγωγή ήταν ασφαλής, χωρίς να αναφέρονται ανεπιθύμητες παρενέργειες από τους συμμετέχοντες.
Ελπίδες για νέα θεραπεία
Τα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής δίνουν ελπίδες για μια νέα αγωγή ικανή να μειώσει τουλάχιστον την εξάρτηση από την ενέσιμη ινσουλίνη, σημειώνουν οι ερευνητές. Η πρωτοποριακή έρευνα υπόσχεται μια τροποποιητική της νόσου θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 1 υπό μορφήν δισκίου. «Μέχρι σήμερα, τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 εξαρτώνται από την ινσουλίνη που χορηγείται μέσω πένας ή αντλίας έγχυσης. Η δοκιμή μας έδειξε ότι, εάν η έναρξη της θεραπείας ξεκινήσει αρκετά νωρίς και υπάρχει συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή, η παραγωγή ινσουλίνης διατηρείται. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν το φάρμακο χρειάζονταν σημαντικά λιγότερη ινσουλίνη» ανέφερε ο Δρ Kay.
Η δια βίου διαχείριση της αυτοάνοσης νόσου επιβαρύνει σημαντικά τους ασθενείς και τις οικογένειες, καθώς απαιτεί σχολαστική παρακολούθηση της γλυκόζης και χορήγηση ινσουλίνης μέρα και νύχτα, σημειώνει ο καθηγητής, τονίζοντας με αισιοδοξία ότι, αν η θεραπεία λάβει έγκριση, θα αποτελέσει «μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης του διαβήτη τύπου 1 και θεμελιώδη βελτίωση στην ικανότητα ελέγχου της νόσου».
