O Θεραπευτικός Τραχανάς με υψηλή διατροφική αξία.

Τραχανάς – Ένα από τα φαγητά που οι περισσότεροι έχουμε ξεκινήσει να τρώμε από τα παιδικά μας χρόνια, όταν οι γιαγιάδες μας, μας μάζευαν βράδυ στο σπίτι στο χωριό. Μέσα στην αποθηκούλα σε κάποιο κιούπι, υπήρχε αποθηκευμένος ο τραχανάς που ήταν μια εύκολη και νόστιμη επιλογή για το βραδινό. Μέχρι να πλυθείς, έτοιμο το φαγητό, ένα πιάτο και ύπνο.

Ο τραχανάς είναι είδος ζυμαρικού και υπάρχει σε διάφορες ποικιλίες: ξινός και γλυκός, χοντρός και ψιλός, διαιτητικός, παχυντικός και νηστίσιμος και φτιαγμένος από πολλά διαφορετικά υλικά. Τα βασικά υλικά του τραχανά είναι το γάλα, το αυγό ή το γιαούρτι και το αλεύρι. Σε μερικές περιοχές της χώρας μας χρησιμοποιούν σιτάρι ή και σιμιγδάλι. 

Στην κλασική του συνταγή, που υπάρχει από την αρχαιότητα, ο τραχανάς μαγειρεύεται σαν σούπα είτε με αρκετό νερό, είτε πιο πηχτή. Βράζεται σκέτος ή με ντομάτα και συνοδεύεται συχνά με τυρί φέτα ή τριμμένη μυζήθρα.

Στην Κύπρο ο τραχανάς φτιάχνεται από ψιλοσπασμένο σιτάρι (το γνωστό πληγούρι ή πουργούρι κατά την Κυπριακή διάλεκτο). Ζυμώνεται σε ψιλή κυλινδρική μορφή και απλώνεται στον ήλιο για να ξεραθεί. Μαγειρεύεται επίσης σε σούπα, συνήθως πιο πηχτή από άλλες σούπες. Δεν χρησιμοποιείται ντομάτα αλλά αυγολέμονο και συνήθως περιέχει κάποιο είδος κρέατος.

Ο θεραπευτικός Τραχανάς: Η ιστορία

Η ιστορία θέλει τον τραχανά να αποτελεί εξέλιξη του χυλού με τον οποίο τρέφονταν Έλληνες και Ρωμαίοι, κατά την αρχαιότητα. Εξίσου βάσιμη είναι η ιστορική εκδοχή ότι ο τραχανάς προέρχεται από την ανατολική Μεσόγειο, όπως και πολλά άλλα φαγητά.

Μάλιστα προέρχεται από την τουρκική λέξη «tark-haneh», δηλαδή ένα απλό και συνηθισμένο φαγητό σε κοκκώδη μορφή, φτιαγμένο από δημητριακά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Με ελάχιστες παραλλαγές στη μορφή του, αλλά και σε κάποια από τα συστατικά του, συναντάμε τον τραχανά σε κάθε είδους εθνικής κουζίνας, από την ανατολίτικη μέχρι και αυτή της βόρειας Ευρώπης.

Τα είδη του τραχανά :

Ξινός τραχανάς : παρασκευάζεται από φρέσκο γάλα που έχει ξινίσει (αγελαδινό ή πρόβειο ή γίδινο) ή από αγελαδινό – πρόβειο γιαούρτι με την προσθήκη αλευριού από σιτάρι (πολύ ή λιγότερο «σπασμένο» όπως ο κρητικός ξινόχοντρος) ή από σιμιγδάλι. Σε κάποιες περιοχές της χώρας μας και ανάλογα με τις εκάστοτε συνταγές, χρησιμοποιείται στην παρασκευή του τραχανά μίγμα από σιτάρι και σιμιγδάλι.

Επίσης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί και προζύμι. Ανάλογα με το αλεύρι ή το σιμιγδάλι που χρησιμοποιείται, ο τραχανάς χρωματίζεται λευκός ή πιο κιτρινωπός αντίστοιχα.

Γλυκός τραχανάς : παρασκευάζεται από νωπό φρέσκο γάλα (αγελαδινό ή πρόβειο ή γίδινο) που δεν είναι ξινισμένο και δίνει μια πιο γλυκιά γεύση στον τραχανά. Συνήθως χρησιμοποιείται το λευκό αλεύρι από σιτάρι ή το πλιγούρι (σπασμένο σιτάρι), αλλά είναι δυνατόν να φτιαχτεί και με μίγμα σιταριού-σιμιγδαλιού.

Νηστίσιμος τραχανάς : παρασκευάζεται με ζωμό και πολλές φορές πολτό λαχανικών ή ζωμό ψαριών, ενώ σε ορισμένες μονές του Αγίου Όρους, για την παρασκευή του νηστίσιμου τραχανά χρησιμοποιείται και πολτός φρούτων μαζί με κανέλα και άλλα μυρωδικά. Σαν βάση προστίθεται  πάλι αλεύρι σιταριού ή σιμιγδαλιού ή πλιγούρι, καθώς επίσης και μαγιά.

Ο θεραπευτικός Τραχανάς: Τι έχει προκύψει από εργαστηριακές έρευνες

Ο τραχανάς είναι ένα ελληνικό προϊόν με υψηλή θρεπτική αξία, λίγες θερμίδες και χαμηλά λιπαρά. Είναι πλούσιος σε υδατάνθρακες, περιέχει φυτικές ίνες, πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, μαγνήσιο και φυλλικό οξύ. Η παρουσία του γάλακτος στην παρασκευή του τραχανά αυξάνει την ποσότητα πρωτεΐνης και ασβεστίου.

100 gr ωμού τραχανά, που ισοδυναμούν με 1/2 φλιτζάνι περίπου, προσφέρουν:

Θερμίδες: Σε μια σούπα τραχανά όπου χρησιμοποιούνται περίπου 20 gr, αποδίδονται μόλις 108 θερμίδες.

Φυτικές ίνες: Έχει αρκετά μεγάλο ποσοστό φυτικών ινών, που είναι εξαιρετικά χρήσιμες για την υγεία του εντέρου και ολόκληρου του πεπτικού μας συστήματος, καθώς οι διαιτητικές ίνες λειτουργούν ως υπόστρωμα για ωφέλιμα βακτήρια του παχέος εντέρου χαρίζοντας έτσι στον τραχανά προβιοτικές ιδιότητες, ενώ εμποδίζουν και τη βιοσύνθεση χοληστερόλης.

Φώσφορο: Λόγω της περιεκτικότητάς του σε φώσφορο, ο τραχανάς προστατεύει τον οργανισμό από την οστεοπόρωση.

Λιπαρά: Τα λιπαρά του δεν είναι ιδιαίτερα υψηλά ούτε έχει υψηλά ποσοστά χοληστερόλης (μόλις 20 mg χοληστερόλης στα 100 gr τραχανά), οπότε μπορεί να καταναλωθεί άφοβα ακόμα και από τα μικρά παιδιά, τους ηλικιωμένους και τις εγκύους.

Πρωτεΐνες: Επειδή παρασκευάζεται από γάλα-γιαούρτι, έχει θρεπτική αξία ανάλογη με αυτήν του κρέατος. Τρεις μικρές κούπες αντιστοιχούν σε ένα πλήρες γεύμα, δίνοντας στον οργανισμό όλα εκείνα τα απαραίτητα συστατικά που χρειάζεται για να λειτουργήσει.

Μαγνήσιο και Ασβέστιο: Έχει υψηλό ποσοστό ασβεστίου λόγω του γάλακτος και της μαγιάς και μάλιστα το ασβέστιο αυτό είναι απορροφήσιμο σε μεγάλο βαθμό από τον οργανισμό μας. Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη, τη σύσπαση των μυών και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Σίδηρο: Είναι καλή πηγή απορροφήσιμου σιδήρου (αιμικού σιδήρου) λόγω του γάλακτος-γιαουρτιού που περιέχει.

Καροτενοειδή: Τα καροτενοειδή δρουν σαν ισχυρό αντιοξειδωτικό ενάντια στα βλαβερά αποτελέσματα των ελεύθερων ριζών. Οι πολύ ισχυρές αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας των ματιών, του δέρματος, της καρδιάς και του αναπαραγωγικού συστήματος.

Φυλλικό οξύ: Το φυλλικό οξύ μετέχει στη διαδικασία ωρίμανσης και πολλαπλασιασμού των κυττάρων, ενώ η ανεπάρκειά του προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία, που συνοδεύεται από πυρετό και γαστρεντερικές διαταραχές.

Έτσι, λοιπόν, ο τραχανάς αποτελεί έναν ακόμη θησαυρό της ελληνικής κουζίνας που, αν τον αξιοποιήσουμε σωστά θα αποφέρει τα διατροφικά οφέλη που χρειαζόμαστε, βοηθώντας σημαντικά σε έναν υγιέστερο οργανισμό.