Το ομορφότερο κομμάτι της Καβάλας, της γοητευτικής πόλης της Ανατολικής Μακεδονίας, είναι αναμφίβολα εκείνο που εντοπίζεται στη βραχώδη χερσόνησο της Παναγίας, η λεγόμενη Παλιά Πόλη.
Πηγή: Γιάννης Γιαννέλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Παράλια τείχη, γραφικά λιθόστρωτα σοκάκια, πετρόχτιστα σπίτια με ανθοστόλιστα μπαλκόνια, περίτεχνα αρχοντικά, αξιόλογα δείγματα μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, συνθέτουν την εικόνα του παραδοσιακού οικισμού της Παναγίας, που προσφέρεται όσο λίγοι άλλοι αστικοί προορισμοί της πατρίδας μας για ένα υπέροχο ταξίδι στο χθες.
Πηγή: Αχιλλέας Σαββόπουλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Πηγή: Γιάννης Γιαννέλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Πηγή: Γιάννης Γιαννέλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Πηγή: Ηρακλής Μήλας/Αρχείο www.visitkavala.gr
Πηγή: Ηρακλής Μήλας/Αρχείο www.visitkavala.gr
Σημείο αναφοράς για τον οικισμό της Παναγίας αλλά και για ολόκληρη την πόλη της Καβάλας αποτελεί το κάστρο (φρούριο), που προβάλλει υπερήφανο στην κορυφή της χερσονήσου.
Η ακρόπολη της Καβάλας με τη μαγευτική θέα αποτελεί αρχιτεκτονικό δημιούργημα της Οθωμανικής Περιόδου.
Πηγή: Αχιλλέας Σαββόπουλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Το κάστρο της Καβάλας ανοικοδομήθηκε (σε δύο φάσεις) στη θέση της βυζαντινής – μεσαιωνικής ακρόπολης, η οποία είχε καταστραφεί το 1391, όταν η Χριστούπολη κυριεύτηκε από τους Τούρκους ύστερα από πολιορκία.
Η νέα ακρόπολη, η οποία χωρίζεται στον εσωτερικό και τον εξωτερικό περίβολο από ένα εγκάρσιο τείχος, ενσωμάτωσε στην κατασκευή της τα ερείπια της παλαιότερης και ακολούθησε σε γενικές γραμμές τη μορφή, το διάγραμμα και την έκτασή της.
Πηγή: Ηρακλής Μήλας/Αρχείο www.visitkavala.gr
Το μνημείο αποτέλεσε στο διάβα του χρόνου αμυντικό οχυρό, διοικητικό κέντρο, καθώς και τόπο εξορίας και φυλάκισης υπηκόων του σουλτάνου.
Στα σημαντικότερα μνημεία της ακρόπολης συγκαταλέγονται ο κεντρικός κυκλικός πύργος, η αποθήκη πυρομαχικών και τροφίμων, το φυλάκιο (πιθανώς, κατάλυμα φρουράς) και η δεξαμενή νερού.
Στο χώρο του εξωτερικού περιβόλου του κάστρου λειτουργεί υπαίθριο θέατρο, όπου διοργανώνονται ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Πόλο έλξης για τους επισκέπτες της Παλαιάς Πόλης αποτελούσε και αποτελεί το Ιμαρέτ, εξαίρετο δείγμα ισλαμικής αρχιτεκτονικής (1817-1821).
Πηγή: Ηρακλής Μήλας/Αρχείο www.visitkavala.gr
Πηγή: Ηρακλής Μήλας/Αρχείο www.visitkavala.gr
Άλλοτε ιεροδιδασκαλείο-πτωχοκομείο αλλά και προσφυγική εστία, το Ιμαρέτ λειτουργούσε για πολλά χρόνια σαν χώρος αναψυχής-εστίασης και από το 2002 μέχρι και σήμερα ως ξενοδοχείο πολυτελείας, με υψηλού επιπέδου παρεχόμενες υπηρεσίες.
Πηγή: Αρχείο Ιμαρέτ/Αρχείο www.visitkavala.gr
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το κτιριακό συγκρότημα του Χαλίλ μπέη (γνωστό με την ονομασία Παλιά Μουσική), που περιλαμβάνει το ομώνυμο τέμενος του 16ου αιώνα (χτισμένο πάνω στα θεμέλια παλαιοχριστιανικής βασιλικής) και το ιεροδιδασκαλείο (μεντρεσέ).
Πηγή: Artware/Αρχείο www.visitkavala.gr
Πηγή: Γιάννης Γιαννέλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Εντός των ορίων της Παλιάς Πόλης της Καβάλας βρίσκονται η οικία (κονάκι) του Μεχμέτ Αλή πασά (1769-1849) και η πλατεία με τον ανδριάντα του ιδρυτή της τελευταίας αιγυπτιακής δυναστείας.
Πηγή: Ηρακλής Μήλας/Αρχείο www.visitkavala.gr
Πηγή: Ντίνος Θωμαδάκης/Αρχείο www.visitkavala.gr
Αξιόλογο θρησκευτικό μνημείο του παραδοσιακού οικισμού της Καβάλας είναι η εκκλησία της Παναγίας (Κοίμησης της Θεοτόκου), χτισμένη στη θέση ναού που είχε ιδρυθεί το 15ο αιώνα.
Πηγή: Artware/Αρχείο www.visitkavala.gr
Στο άκρο της χερσονήσου της Παναγίας, σε μια θέση με πανοραμική θέα, βρίσκεται φάρος, που κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα.
Πηγή: Γιάννης Γιαννέλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Στα όρια του παλαιού και του σύγχρονου οικιστικού πυρήνα της Καβάλας ορθώνεται εντυπωσιακό υδραγωγείο, που είναι γνωστό με την ονομασία Καμάρες.
Πηγή: Γιάννης Γιαννέλος/Αρχείο www.visitkavala.gr
Οικοδομήθηκε (στη θέση ρωμαϊκού υδραγωγείου) το 16ο αιώνα και επισκευάστηκε το 19ο αιώνα από τον Μεχμέτ Αλή.
*Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, η χερσόνησος της Παναγίας (πηγή: Ηρακλής Μήλας/Αρχείο www.visitkavala.gr).