«Κι αν ακόμα δεν υπήρχε Θεός, θα έπρεπε να τον εφεύρουμε», είχε πει κάποτε ο Βολταίρος και η απάντηση του Ντιντερό ήταν «αυτό ακριβώς κάναμε». Όλα αυτά επί Διαφωτισμού, περίπου τον 18ο αιώνα, όταν η θρησκεία ήταν ιδιαίτερα αυστηρή στα όρια και τις πεποιθήσεις της και το δικαίωμα στην ανεξιθρησκεία ήταν ακόμα ένα όνειρο!
Οι ειδικοί μίλησαν
Ωστόσο, η θρησκεία είναι τόσο παλιά όσο και η ανθρωπότητα και βοηθά τον άνθρωπο να ανακαλύψει το νόημα της ζωής και να κατανοήσει έννοιες και φαινόμενα που δεν καταλαβαίνει. Με βάση τη λογική, παραμένει στη σφαίρα του μεταφυσικού η αντίληψη ότι η θρησκεία και η πνευματικότητα μπορούν να έχουν ιαματικές ιδιότητες, τόσο για την πνευματική, όσο και για την σωματική μας υγεία.
Και ενώ υπάρχουν πολλές μελέτες μεγάλης κλίμακας που φαίνεται να ερευνούν αυτή την επιρροή της στο σώμα μας και το μυαλό, η πραγματική απάντηση είναι δύσκολο να βρεθεί.
Πώς επηρεάζει την υγεία μας
Μια εργασία που δημοσιεύθηκε από ερευνητές της Mayo Clinic κατέδειξε ότι οι άνθρωποι που παρακολουθούν τακτικά θρησκευτικές λειτουργίες τείνουν να έχουν χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας και εισαγωγών στο νοσοκομείο σε οποιαδήποτε δεδομένη περίοδο, καθώς και καλύτερη καρδιαγγειακή λειτουργία. Η αύξηση των ποσοστών θανάτου μεταξύ των ατόμων που δεν παρακολουθούν ποτέ θρησκευτικές λειτουργίες σε σύγκριση με εκείνους που παρακολουθούν αρκετές φορές την εβδομάδα, είναι συγκρίσιμη με εκείνη που συνδέεται με το κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων την ημέρα.
Είναι όντως πολύ πιθανό να υπάρχει αυτή η άμεση σύνδεση με την σωματική μας υγεία και την θρησκεία, ή πνευματικότητά μας. Μια πρόσφατη μελέτη σε γυναίκες με επικεφαλής τον επιδημιολόγο του Χάρβαρντ Tyler VanderWeele, έδειξε ακριβώς αυτό. Ο VanderWeele και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι όσες παρακολουθούσαν θρησκευτικές λειτουργίες τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα είχαν 33% χαμηλότερη θνησιμότητα, από οποιαδήποτε αιτία, σε μια περίοδο 16 ετών.
Ειδικότερα, οι θάνατοι από καρκίνο ή καρδιαγγειακά νοσήματα ήταν κατά 75% χαμηλότεροι από τους μη συμμετέχοντες. Ενώ η μείωση του καπνίσματος και η αύξηση της κοινωνικής υποστήριξης που σχετίζεται με τη θρησκεία εξηγούσαν ένα μέρος του οφέλους, τα δεδομένα έδειξαν ότι η θρησκεία λειτούργησε και μέσω άλλων, ακόμη ανεξήγητων, οδών.
Πώς επηρεάζει την ψυχική μας υγεία
Αν και ακόμα εξετάζεται το κατά πόσο τα αποτελέσματα των θρησκευτικών πεποιθήσεων, ή συμπεριφορών σχετίζονται με τα αποτελέσματα της υγείας, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που ο ρόλος της στην υγεία του ανθρώπου είναι απόλυτα θετικός.
Οι πτυχές της θρησκευτικότητας μπορούν να έχουν μεγάλο θετικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία, καθώς σύμφωνα με έρευνα του Indian Journal of Psychiatry, η θρησκεία μειώνει τα ποσοστά αυτοκτονιών, τον αλκοολισμό και τη χρήση ναρκωτικών. Αυτό συμβαίνει γιατί η θρησκεία δίνει στους ανθρώπους κάτι στο οποίο μπορούν να πιστέψουν, παρέχει μια αίσθηση ασφάλειας και δομής, ενώ προσφέρει μια ομάδα ανθρώπων με τους οποίους μπορεί κανείς να συνδεθεί, καθώς έχουν παρόμοιες πεποιθήσεις.
Η θρησκεία φαίνεται να αποτελεί πλέον μια ψυχολογική αναγκαιότητα για την ανθρωπότητα, καθώς από την άποψη της ψυχικής υγείας, η θρησκεία παρέχει τις κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να χαράξουν μια πορεία για τη ζωή τους. Το άγχος, οι πιέσεις καθώς και οι αβεβαιότητες της ζωής μπορούν να γίνουν πιο εύκολα ανεκτές από τους πιστούς. Βέβαια, πολλές ξεπερασμένες τελετουργίες και συστήματα πεποιθήσεων και περιορισμών μπορεί να εμποδίσουν τη θετική ανάπτυξη και να οδηγήσουν σε ψυχολογικές ασθένειες.
Ακόμα οι θρησκείες φαίνεται ότι μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις ζωής. Σημαντικό είναι ότι οι συνήθως διδάσκουν τη συμπόνια, τη συγχώρεση και την ευγνωμοσύνη, ενώ ενισχύουν την αίσθηση του εαυτού και της ενδυνάμωσης ενός ατόμου, μέσω της ενθάρρυνσης του διαλογισμού και του στοχασμού. Ουσιαστικά, η θρησκεία και η πνευματικότητα αποτελούν μια αίσθηση σύνδεσης με κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό μας, γεγονός που μας βοηθάει να κοιτάξουμε μέσα μας και να μας κατανοήσουμε.