Για τους αρχαίους Έλληνες ήταν το δέντρο της θλίψης και οι Χριστιανοί πιστεύουν ότι το δέντρο ενώνει τη γη με τον ουρανό.
Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Κυπάρισσος ήταν ένας όμορφος νέος από την Κέα, γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή. Ήταν αγαπημένος του Απόλλωνα, αλλά και του Ζέφυρου. Σύντροφό του είχε ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι. Μία καλοκαιρινή μέρα, ενώ το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο, ο Κυπάρισσος το σκότωσε από απροσεξία με ένα ακόντιο.
Ο νέος γεμάτος απελπισία, θέλησε να πεθάνει. Ζήτησε από τον ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυά του αιώνια. Ο αρχαιοελληνικός μύθος του Κυπάρισσου που θρηνεί το σκοτωμένο ελάφι Ο Απόλλωνας μάταια προσπάθησε να μεταπείσει τον αγαπημένο του Κυπάρισσο, αλλά εκείνος απαρηγόρητος ήθελε να δώσει τέλος στη ζωή του. Ο θεός λυπήθηκε τον πονεμένο νέο και αποφάσισε να τον ανακουφίσει από τη δυστυχία του.
Έτσι τον μεταμόρφωσε σε κυπαρίσσι από το οποίο αιώνια θα βγαίνουν τα πένθιμα δάκρυα σαν σταγόνες. Η σουβλερή μύτη του κυπαρισσιού που καρφωνόταν στον ουρανό, θα θύμιζε το ακόντιο με το οποίο πέθανε το ιερό ελάφι. Οι αρχαίοι Έλληνες, σε ένδειξη πένθους, κρεμούσαν κλωνάρια κυπαρισσιού έξω από τις πόρτες τους μετά από το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου. Επίσης, στόλιζαν με αυτά τα σώματα των νεκρών τους ή έκαιγαν πάνω σε αυτά τις νεκρικές σωρούς….
Η χριστιανική παράδοση
Το κυπαρίσσι θεωρήθηκε πένθιμο δέντρο και φυτεύεται μέχρι σήμερα στα νεκροταφεία. Οι Χριστιανοί ορθόδοξοι, λόγο της μορφής του, θεωρούν ότι συνδέει τη γη με τον ουρανό και «βοηθούν τις ψυχές να ανέβουν στον ουρανό». Στη Δημητσάνα υπάρχει το περίφημο κυπαρίσσι που φύτεψε ο Θ. Κολοκοτρώνης στη μνήμη του αδελφού του, Γιάννου, που σκοτώθηκε στην περιοχή.
Η πραγματικότητα Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα κυπαρίσσια (Cupressus sempervirens) εξαφανίζουν τις ανεπιθύμητες μυρωδιές και κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο στα νεκροταφεία. Μάλλον όμως η αλήθεια βρίσκεται στο ριζικό του σύστημα: το κυπαρίσσι, ανεξαρτήτως εδάφους και κλίματος έχει πασσαλώδες και βαθύ ριζικό σύστημα, χωρίς να απλώνεται και να ανασηκώνει το έδαφος και έτσι δεν επηρεάζει τα ταφικά μνημεία.
Αρχική φωτογραφία του Χρ. Βασιλόπουλου: Το Τρόπαιο της Μάχης του Μαραθώνα μέσα στα κυπαρίσσια. Στο σημείο αυτό οι Αθηναίοι εξόντωσαν χιλιάδες Πέρσες εισβολείς.